مترجم: زهرا
اخیرا با دختر ۱۴ ساله‌ام دوباره فیلم کاپیتان فیلیپس را دیدم. فیلم خوبی‌ست؛ ترکیبی از ژانر فیلم‌های اکشن هالیوودی با زمینه و پی‌ریزی مناسب برای توجیه منطقی اینکه فیلم “بر اساس حوادث واقعی” ساخته‌شده‌است.
اما برخی از ما، به عنوان فعالان صنعت کشتیرانی، مطلع هستیم که به طور معمول این پایان ماجرا نیست. در این فیلم حضور اتباع آمریکایی در میان خدمه کشتی مئرسک آلاباما منجر به واکنش شدید نظامی و با درگیری ناوهای جنگی ایالات متحده و تک تیراندازهای چریک نیروی دریایی همراه شد. سنت رایج صنعت فیلم‌سازی شامل صحنه‌های متعدد حماسی و پایان خوش است؛ در حالی که غالبا اینطور نیست و به همین دلیل نمی‌تواند روایت مناسبی از زندگی دریانوردان باشد. برای اکثر خدمه کشتی‌هایی که قربانی دزدی دریایی می‌شوند پایان خوشی وجود ندارد.
اداره بین المللی دریانوردی چند ماه پیش آخرین گزارش سالانه خود را منتشر کرد. خوشبختانه در سال اخیر فقط ۱۸۰ حمله گزارش شده و طی پنچ سال گذشته روند نزولی تعداد حملات ادامه دارد. به علاوه هیچ نشانه قاطعی از وقوع مجدد آدم‌ربایی در ابعاد وسیع در خلیج عدن طی هشت سال گذشته دیده نمی‌شود. در هر صورت، ۱۸۰ حمله تعداد کمی نیست؛ یعنی به طور متوسط هر دو روز، یک کشتی تجاری توسط باندهای تبهکاری مجهز به اسلحه برای منافع مادی و تجاری مورد حمله قرار می‌گیرد و خدمه آن تهدید شده و آسیب می‌بینند.
سال ۲۰۱۷، سه نفر جان خود را طی این حملات از دست دادند و ۹۱ نفر گروگان گرفته شدند. نادیده‌گرفتن مداوم این حوادث از سوی رسانه‌های جهان غیرقابل قبول است. آخرین بار، چه زمانی خبر یک حمله دریایی را به عنوان سرخط اخبار شنیده‌اید؟ به نظر می‌رسد کاربران توییتر و یا به اصطلاح حامیان حقیقت بیشتر مشغول بحث در مورد آخرین برنامه‌های تلویزیونی (reality shows) هستند تا فکر کردن به این مسایل: تلفن همراه من کجا ساخته می‌شود؟ چگونه به فروشگاهی که خریدمش منتقل شده؟ در این مسیر ملوانان با چه خطراتی رو به رو می‌شوند تا من بتوانم در مورد آخرین لباس خانم کارداشیان نظر بدهم؟
این حد از عدم همراهی از جانب صاحبان کشتی دیده نمی‌شود. من همیشه تحت تاثیر تعهد آن‌ها نسبت به تامین رفاه برای خدمه‌ی آسیب دیده‌شان قرار گرفته‌ام. بدون استثنا، تمام آنچه ما به عنوان شرکت بیمه سوانح دریایی P&I Club* از قبیل پاداش، مشاوره و پشتیبانی درمانی پیشنهاد می‌دهیم توسط مالکان درگیر اینگونه سوانح پذیرفته می‌شود. شاید به همین دلیل است که شرکت‌های کشتیرانی، دریانوردانی را استخدام می‌کنند که چنین حوادثی را جدی می‌گیرند.
به‌عنوان کسی که در این مجموعه کار می‌کند، این امتیاز -هرچند ناخوشایند- را دارم که اظهارات افراد نجات‌یافته از حملات را بخوانم. حتی نمی‌توانم تصور کنم چه حسی دارد وقتی دزدان سومالیایی مسلح از میان سیم‌های خاردار وارد کشتی می‌شوند؟ چه فکرهایی به ذهن می‌رسد وقتی گنگسترهای نیجریایی به قصد دزدی، کنترل کشتی را به دست می‌گیرند؟ چگونه می‌توان به مدت ۱۸ ماه در کابین کنترل کشتی اسیر بود؟
و این‌ها در واقع خطراتی هستند که مصرف‌کنندگان انتظار دارند دریانوردان با عبور از دریاها با آن‌ها مواجه شده و آخرین مدل تلویزیون، تلفن همراه و یا مد و فشن را برای‌شان فراهم کنند.
در حالی که تعداد این حملات از سال ۱۹۹۵ به کمترین میزان خود رسیده، همچنان شرکت‌های کشتیرانی حق دارند از جامعه جهانی انتظار توجه داشته‌باشند؛ چراکه این مشکل هنوز حل نشده‌است. در مقایسه‌ی تعداد این سوانح در چهار ماه اول سال ۲۰۱۸ با گزارش‌های چهار سال گذشته، می‌توان گفت نشانه‌هایی از افزایش مجدد حملات دریایی دیده‌می‌شود.
کاهش حملات در خلیج عدن به معنی عدم امکان بروز مشکل در مناطق دیگر نیست. به طور مثال غرب آفریقا از مناطقی است که موجب نگرانی شده‌است. در سه ماهه اول سال ۲۰۱۸، ۶۶ کشتی تجاری مورد حمله و یا اقدام به حمله قرار گرفته‌اند. یک سوم از این حملات در نیجریه رخ داده است- بیش از دو برابر بیشترین تعداد حملات در چهار سال گذشته. همچنین گزارش دقیقی از تعداد حملات در بنین ثبت نشده است.
اداره بین‌المللی دریانوردی با توجه به شرایط غرب آفریقا وادار به اعلام وضعیت هشدار در منطقه شد و با اینکه در سه ماهه اول سال این منطقه فعال‌تر از همیشه است، هیچ تضمینی برای کاهش فصلی اینگونه فعالیت‌ها در حال حاضر وجود ندارد. کاهش تعداد حملات دزدان دریایی سومالی نشان می‌دهد، تنها در صورتی که دولت مرکزی مسئله را جدی گرفته و منابعی به آن اختصاص دهد می‌توان از عهده‌ی دزدان دریایی برآمد.
دزدی دریایی در خلیج عدن از طریق ترکیب تلاش نظامی و تعهد سیاسی کاهش یافته‌است. همراهی تسلیحات نظامی در منطقه، نگهبانان مسلح در کشتی، تحولات سیاسی در سومالی و ایجاد دادگاه و زندان هدفمند، همگی در کاهش دزدی دریایی سومالی نقش داشته‌اند.
در غرب آفریقا مقابله با افزایش این فعالیت‌ها بیشتر به توانایی نیروی دریایی نیجریه وابسته‌است، بخشی از آن نیز به دولت نیجریه و کمبود تخصص‌های فنی در این زمینه بستگی دارد. اعلام شده که نیجریه ۱۸۶ میلیون دلار برای مبارزه با دزدی دریایی و تامین امنیت آب‌های خود هزینه خواهد کرد- یکی از کشورهایی که حداقل منابع مالی برای رفع این مشکل اختصاص داده‌اند و این به‌نوعی دزدی دریایی مدرن است.
با این حال برای بیشتر افرادی که در صنعت کشتیرانی فعال نباشند، دزدی دریایی یک جنایت مخفی است که گریبان‌گیر دریانوردان نامرئی می‌شود. اگر بتوانم یک درخواست داشته باشم، این است که همه ما باید بیشتر به اطلاع‌رسانی در مورد خطرات دریانوردی و افزایش آگاهی از هزینه‌های انسانی آن بپردازیم.
P&I Club*: https://en.wikipedia.org/wiki/Protection_and_indemnity_insurance
