این یادداشت کوتاه توضیح تکمیلی حامد قدیری است درباره‌ی مساله‌ای فلسفی که قبلاً در حاشیه‌ی اپیزود ۲۹ و موقع بحث درباره‌ی دادگاه منندزها مطرح کردیم و در مقدمه‌ی اپیزود ۳۰ کمی بیشتر درباره‌اش حرف زدیم. پرسش درباره‌ی اهمیت و نقش روایت است در جهان. موضوعی که در اپیزود پنجاه آموک، یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های ماجراست و کاری می‌کند که نگاه از زاویه‌ی فیلسوفانه به این پرونده جنایی نه تنها ممکن بلکه لازم باشد.
متن یادداشت حامد قدیری
یکی از ایده‌های رایج بین اهالی فلسفه و جامعه‌شناسی و روان‌شناسی این است که واقعیتی مستقل و منفک از ذهن انسان وجود ندارد و یک «ساختار ذهنی» کار برساختنِ این واقعیت را انجام می‌دهد. متفکران مختلف با تعابیر مختلفی به این «ساختار ذهنی» اشاره کرده‌اند. من این‌جا اسم برخی از متفکرانی را می‌آورم که یا با عنوان «روایت» به این ساختار ذهنی اشاره کرده‌اند یا با آن‌که از عنوان دیگری ــ مثل «نسخه»، «شمای مفهومی»، «متن» یا غیر از از این‌ها ــ استفاده کرده‌اند، به زعمِ من از «روایت» نامیده‌شدنِ این مفهوم دل‌خور نمی‌شوند. نکته‌ی دیگر هم این‌که معمولا این ایده این‌قدرها هم شسته‌و‌رفته بیان نشده و معمولا در لابه‌لای حرف‌ها عیان می‌شود. من خودم هم لزوما این کتاب‌ها را نخوانده‌ام و بیشتر با ماهیت حرف‌شان هم‌دل‌ام تا خودِ خودِ نظرشان.
۱: جروم برونر (Jerome Bruner) یک روان‌شناس و متخصص علوم شناختی است که از حدود دهه‌ی هشتاد میلادی به این موضوع می‌پرداخت که «مود روایی/Narrative mode» ذهن انسان باعث ساختاردهی به تجربه‌های انسان می‌شود. احتمالا از بین آثار او، یک مقاله و یک کتاب بیش از بقیه به این موضوع پرداخته باشد:
الف) مقاله «برساخت رواییِ واقعیت» با اطلاعات زیر:
Jerome Bruner, “The Narrative Construction of Reality,” Critical Inquiry 18, no. 1 (Autumn, 1991): 1-21.
https://doi.org/10.1086/448619
ب) کتاب «اذهان بالفعل، جهان‌های ممکن» با اطلاعات زیر:
Bruner, Jerome S. Actual minds, possible worlds. Harvard University Press, 1986.
https://www.amazon.com/Actual-Possible-Worlds-Jerusalem-Harvard-Lectures/dp/0674003667
۲: نلسون گودمن (Nelson Goodman) از فیلسوفانی است که تا حدودی به این موضوع پرداخته است. او معتقد است که می‌توان «نسخه/version»های متعددی از جهان داشت که به نحوه‌ی مفهوم‌پردازی ذهن انسان از آن برمی‌گردد. احتمالا منابع زیر برای آشنایی با نظرات گودمن مناسب باشد:
الف) بخش Irrealism and Worldmaking (https://plato.stanford.edu/entries/goodman/#IrrWor) از مدخل نلسون گودمن در دایره‌المعارف معتبر آنلاین استنفورد.:point_left:ب) کتاب «راه‌های جهان‌سازی» با اطلاعات زیر:
Goodman, Nelson. Ways of worldmaking. Vol. 51. Hackett Publishing, 1978.
https://archive.org/details/GoodmanWaysOfWorldmaking/page/n89
۳. ریچارد رورتی (Richard Rorty) فیلسوف پراگماتیستی است که ایده‌ی دسترسی مستقیم به شی فی‌نفسه را زیر سوال برد و صدق و واقعیت جهان را به متن و روایت وابسته کرد. برای آشنایی با آرای رورتی، این دو منبع مناسب‌اند:
الف) مدخل ریچارد رورتی در دایره‌المعارف آنلاین فلسفه (https://www.iep.utm.edu/rorty/)
ب) کتاب «فلسفه و آینه‌ی طبیعت» با اطلاعات زیر:
Rorty, Richard. Philosophy and the Mirror of Nature. Princeton University Press, 1979.
https://www.amazon.com/Philosophy-Mirror-Nature-Thirtieth-Anniversary-Richard/dp/0691141320
۴: والتر فیشر (Walter Fisher) فیلسوف ارتباطات است و مفهومی را طرح کرده به نام «پارادایم روایی». او معتقد است که انسان‌ها جهان را مجموعه‌ای از قصه‌ها می‌بینند و هر فردی قصه‌ای را برمی‌گزیند که بیش از هر چیزی با ارزش‌ها و باورهای سابق خودش هم‌خوان باشد. برای آشنایی با ایده‌های او، منابع زیر راهگشا هستند:
الف) صفحه‌ی «پارادایم روایی» در ویکی‌پدیا:
https://en.wikipedia.org/wiki/Narrative_paradigm
ب) مقاله‌ی «پارادایم روایی: در آغاز» با اطلاعات زیر:
Fisher, Walter R (1985). “The Narrative Paradigm: In the Beginning”. Journal of Communication. 35 (4): 74–۸۹.
doi:10.1111/j.1460-2466.1985.tb02974.x
ج) کتاب «ارتباطات انسانی به مثابه روایت» با اطلاعات زیر:
Fisher, Walter R. (1987). Human Communication as Narration: Toward a Philosophy of Reason, Value, and Action. Columbia: University of South Carolina Press.
https://www.amazon.com/Human-Communication-As-Narration-Philosophy/dp/0872496244
این یادداشت صرفاً به عنوان راهنمایی اولیه برای کسانی که به دنبال کردن موضوع غلاقه‌مند هستند نوشته شده و در اختیار ما قرار گرفته است. سایت چنل‌بی از انتشار ادامه‌ی این بحث استقبال می‌کند.
عکس بالای این مطلب از این‌جاست.
برای خرید سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به این سایت مراجعه کنید
https://managem.ir/