skip to Main Content
تجاوز در میانمار و رواندا محصول جانبی درگیری نیست، یک استراتژی استزمان تقریبی مطالعه: ۴ دقیقه

تجاوز در میانمار و رواندا محصول جانبی درگیری نیست، یک استراتژی استزمان تقریبی مطالعه: ۴ دقیقه

بهنام رضاییان مقدم    |   منبع: ایندیپندنت

هشدار: نوشتار زیر حاوی توصیفات خشن و آزاردهنده است. 

زن روهینجایی قربانی نسل‌کشی و فرزندانش در انتظار توزیع قضای آماده سازمان‌های امدادی
زن روهینجایی قربانی نسل‌کشی و فرزندانش در انتظار توزیع غذای آماده سازمان‌های امدادی

سربازان برمه‌ای مسلح به قمه و تپانچه به خانه‌ی امینه (Amina) حمله کردند، با شلیک گلوله‌ای به سر شوهرش او را کشتند. امینه با گریه می‌گوید وقتی یکی‌ از سربازها پسر دو ماهه‌اش را که گریه می‌کرد گرفت و به دیوار کوبید: «قلبم هزار بار خرد شد». دو سرباز او را روی زمین نگه داشتند و سومی به او تجاوز کرد. جیغ کشید، اما سربازها جلوی دهانش را گرفتند و «وقتی سرم رو به سمت دیگه برگردوندن، بدن بی‌جان پسرم رو روی زمین دیدم.»

اولین بار امینه را سال ۲۰۱۷ وقتی تازه به بنگلادش رسیده بود دیدم. او از حمله‌ی ارتش میانمار به مسلمانان روهینجا گریخته بود. حمله‌ای که هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل آن را دارای «انگیزه‌های مرتبط با نسل‌کشی» دانست. سربازان برمه‌ای پس از تجاوز به امینه خانه‌اش را به آتش کشیدند، اما او توانست به کمک همسایه‌ها از خانه خارج شود. در آن زمان زخم‌های ناشی از آن ماجرا روی دست‌هایش، هنوز تازه بودند. 

در چند سالی که درباره‌ی بحران روهینجاها خبررسانی می‌کنم، با صدها زن روهینجا مانند امینه ملاقات داشته‌ام. از دختران مدرسه‌ای تا مادربزرگ‌ها تقریبا همه‌ی آنها داستان‌هایی به طرز ترسناکی مشابه و عمیقا آزاردهنده از آنچه نظامیان برمه‌ای بر سرشان آورده بودند نقل می‌کردند. از به اجبار برهنه کردنشان و گله‌وار بردن آنها به کلبه‌ها، تا یکی‌یکی انتخاب شدن و کشاندنشان به محل دیگری تا در آنجا به زور اسلحه به آنها تجاوز شود، تا دیدن جسد شناور و مثله شده‌ی مادران، خواهران و دوستانشان در جریان گل‌آلود رودخانه. 

بازگو کردن این بلایای نگفتنی شجاعت بسیاری می‌خواهد. وقتی مریم هشت ساله برایم تعریف می‌کرد که عده‌ای سرباز او را به کلاسی برده‌اند و آنجا دسته‌جمعی به او تجاوز کرده‌اند، نمی‌توانستم جلوی گریه‌ام را بگیرم. وقت رفتنم مادرش به من گفت: «ما نیازی به همدردی کسی نداریم، ما عدالت می‌خواهیم.»

در جلسات دیوان بین‌المللی دادگستری (International Court of Justice)، آنگ سان سوچی به عنوان رئیس‌ دولت میانمار (مقامی معادل نخست‌وزیر) حاضر می‌شود تا از دولت این کشور در برابر اتهام نسل‌کشی دفاع کند. از آنجایی که تجاوز بخش مهمی از آزار روهینجاها توسط دولت میانمار بوده است، این مسئله باید بخش مهمی از پرونده را به خود اختصاص دهد. اگر این طور باشد این نخستین‌بار خواهد بود که دیوان بین‌المللی دادگستری دولتی را به جرم نسل‌کشی با استفاده‌ی سیستماتیک از تجاوز، محاکمه می‌کند. این مسئله می‌تواند وزن حقوق زنان در قوانین بین‌المللی را افزایش دهد و به برقراری عدالت و پاسخگو کردن مقصرین در پرونده‌های تجاوز در زمان جنگ در آینده، کمک کند.

اگرچه تجاوز جنایتی متداول در شرایط جنگی است اما مدت‌هاست که در شمار جنایت‌های جنگی دیده نمی‌شود. خشونت‌های جنسی باعث تحریم نمی‌شوند چرا که به نظر می‌رسد هنوز با آنها به عنوان جرایمی خصوصی که توسط اشخاص مجزا صورت گرفته برخورد می‌شود و نه جرایمی عمومی بدست عواملی دولتی. تجاوز موضوعی مربوط به خانه‌ها قلمداد می‌شود، نه جنایتی در میدان جنگ. اگر قرار باشد چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح، حقوق انسانی زنان مورد احترام قرار گیرد،‌ این مرز خیالی بین حریم خصوصی و عمومی باید کنار گذاشته شود. 

تجاوز در شرایط جنگی اغلب به صورت تشکیلاتی رخ می‌دهد و هدف آن به وحشت انداختن غیرنظامیان، از هم پاشیدن خانواده‌ها و در مواردی تغییر ساختار قومی جمعیت یک ناحیه است. تخمین زده می‌شود در زمان وقوع نسل‌کشی رواندا (که ماجرای آن را در اپیزود ۱۴ شنیدیم) ظرف سه ماه ۲۵۰۰۰۰ زن مورد تجاوز قرار گرفتند. در این زمان‌ رهبران هوتوها از بیماران ایدزی بیمارستان‌ها جوخه‌ی تجاوزی تشکیل دادند تا زنان توتسی را آلوده کنند. در زمان جنگ بوسنی نیروهای صرب از تجاوز به عنوان سلاحی علیه غیرنظامیان استفاده می‌کردند. آنها اردوگاه‌های تجاوزی برپا کردند که در آنها زنان بارها مورد تجاوز قرار می‌گرفتند تا باردار شوند و سپس آزاد می‌شدند. 

استفاده‌ی نظامیان میانمار از تجاوز علیه زنان روهینجا هم صرفا محصول جنبی یک مناقشه نیست،‌ یک راهبرد است. راهبردی که هدفش بیرون راندن جمعیت هدف از منطقه است. در طول قرن‌ها و در قاره‌های مختلف، قربانیان تجاوز همواره چشم انتظار عدالت مانده‌اند. همچنان هزاران زن در جهان، بدون برخورداری از حمایت‌های قانونی، درمانی و مالی مناسب مورد نیاز برای بازسازی زندگی‌ خود، گرفتار آثار باقی مانده تجاوزند. آن هم در حالی که مرتکبین این جنایت‌ها بدون هیچ مجازاتی آزادانه زندگی می‌کنند. 

عهدنامه‌ها و ساختارهای بین‌المللی تنها وقتی به کار می‌آیند که به درستی اجرا شوند. سیاست‌های عمومی و قوانین تنها وقتی توان حمایتی دارند که مورد احترام قرار گیرند، در غیر این صورت چیزی بیشتر از قول‌هایی توخالی نیستند. خشونت جنسی‌ای که نظامیان میانماری علیه زنان روهینجا مرتکب شده‌اند، بخشی اساسی از پرونده‌ی میانمار است و دیوان بین‌المللی دادگستری باید همه‌ی اقدامات لازم برای رسیدگی درست به این جنایت‌ها را انجام دهد. هر اقدامی کمتر از این تنها شکستی برای برقراری عدالت و تنزلی در اعتبار و اختیار این دادگاه است.

زنان روهینجایی نیازی به همدردی ندارند، آنها عدالت می‌خواهند. در بیست سال گذشته متاسفانه عدالت چندانی برای قربانیان تجاوز در زمان جنگ برقرار نشده. اما دیوان بین‌المللی دادگستری می‌تواند این شرایط را تغییر دهد. 

تاسلیما بگوم (Thaslima Begum)‌ نویسنده‌ی این گزارش، خبرنگار حوزه‌ی حقوق بشر است که روی موضوعات زنان، مناقشات و مهاجرت کار می‌کند. او به تازگی به دلیل پوشش دنباله‌دار بحران روهینجاها نامزد دریافت جایزه‌ی ارول بریتانیا (Britain’s Orwell Prize)‌ شده است.

2 نظر
  1. همیشه مسائل مربوط به ظلم به زنان در حاشیه قرار میگیره و این خودش یک ظلم سیستماتیک جهانیه خیلی فراتر از نسلکشی ها و جنگهای مقطعی

  2. وقتی به زن میرسن همه یهو مسائل رو راحت تر میگیرن. خب حالا سرباز ماهها تو جنگ بوده زن ندیده بوده تفریح میخواسته. خب حالا مگه در برابر اونهمه کشتار، تجاوز چقدر اهمیت داره؟ خب حالا چندتا سرباز از دستور سرپیچی کردن. خلاصه یه بهونه ای هست که مسئله ی زنها همیشه بی اهمیت باشه.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *