معرفی چند تا از بهترین پادکست‌های سینمایی فارسی

فرانک کلانتری

قسمت اول

فرض می‌کنیم شما یک کشته‌مرده سینما هستید و می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره‌ی سینما و فیلم‌هایی که می‌بینید داشته باشید اما وقت چندانی برای خواندن مقالات سینمایی ندارید، راهکار مساله‌ی شما گوش کردن به پادکست‌هایی است که از سینما می‌گویند و خوشبختانه تعدادشان کم هم نیست. چون تعدادشان کم نیست در این یادداشت درباره‌ی آن‌هایی حرف می‌زنم که مستقیم به سینما مرتبط‌اند. می‌گویم مستقیم چرا که در پادکست‌های دیگر هم می‌توانید اپیزودهایی پیدا کنید که درباره‌ی سینما هستند. مثالش اپیزود «نقش سانسور در تغییر داستان کازابلانکا» در «پادکست چکش». بدیهی‌ست پادکست‌هایی که در این یادداشت معرفی می‌کنم، بی‌نقص نیستند اما قطعا به درد بخورند و اطلاعاتی را درباره‌ی سینما به ما می‌دهند که خودمان نمی‌توانیم در زمانی در حدود زمان گوش کردن به پادکست، به دست بیاوریم. بخش دوم این یادداشت می‌تواند توصیف پادکست‌های سینمایی‌ای باشد که شما به ما معرفی می‌کنید و در این یادداشت به آن‌ها اشاره نشده است.

 

پادکست ابدیت و یک روز

ابدیت و یک روز از آن پادکست‌های قدیمی است که می‌تواند ادعا کند «پادکست می‌ساختیم وقتی پادکست مد نبود». پادکست را «حامد صرافی‌زاده» می‌سازد و حامد صرافی‌زاده قبل از اینکه پادکست‌ساز بشود روزنامه‌نگارسینمایی بوده و هست.  صرافی‌زاده نام فیلم «آنجلوپولوس»را که در سال ۱۹۹۸ ساخته روی پادکستش گذاشته است. ابدیت و یک روز یکی از معروف‌ترین فیلم‌های آنجلوپولوس است و نخل طلای کن هم گرفته. ابدیت و یک روز پادکست فعالی است گاهی فاصله بین دو پستش تنها دو روز است و تا به‌ حال ۱۱۹ اپیزود منتشر کرده. این پادکست سینمایی مختص سینمای جهان یا ایران نیست، گاهی فیلم‌های روز دنیا را نقد و بررسی می‌کند، گاهی هم با یک تدوین گر برجسته ایرانی گفتگو می‌کند. چیزی که مشخص است صرافی‌زاده ارتباطات خوبی دارد و در پادکستش با چهره‌های بسیار مهم ایرانی گفتگو کرده است. سازنده پادکست گاهی صدای یک ایونت سینمایی مانند نقد و بررسی یک فیلم را به‌عنوان یک قسمت از پادکست ارائه می‌دهد. به همین دلیل بعضی‌اوقات با صدای مطلوبی روبرو نیستیم، اما قطعا می‌توانیم اطلاعات جالب‌ توجهی درباره سینما از این پادکست بگیریم. صرافی‌زاده خودش ابدیت و یک روز را این‌طور توصیف کرده است:

ابدیت و یک روز مجموعه پادکست‌هایی دربارۀ هنر سینما

حامد صرافی‌زاده هستم. دندانپزشک تمام‌وقت و سینمادوست/منتقد/روزنامه‌نگار پاره‌وقت. پس از مدت‌ها کلنجار با خودم و دیگران و پس از یک دوره مشاوره و گفتگو با مجموعه‌ای از افراد خوش‌فکر، خلاق، معتمد و خوش‌نظر بالاخره به این نتیجه رسیدم که دست به راه‌اندازی و پخش «پادکست‌های خودم: ابدیت و یک روز» بزنم. پادکست‌هایی با مضمون و محوریت سینما، فیلم‌ها و اتفاقات فرهنگی پیرامون‌ آن‌ها و اصلا هرآنچه که می‌تواند به سینما مربوط بشود. در روزگاری که همه از در اختیار نداشتن رسانه و مخاطب شکایت می‌کنند، شاید این شیوه برای آدمی همچون من وسیله‌ مناسب دیگری باشد برای گفتگو و در حقیقت معاشقه و چالش با سینما. یک برنامه صوتی که شاید بتواند ذره‌ای از آتش عشق و شور و خشم و سرخوردگی مرا و دوستان دیگر را به سینما و آدم‌های درگیرش،  فرو بنشاند. در این برنامه‌ها دوست دارم با شما درباره سینمای روز حرف بزنم و نه در یک تک‌گویی انحصاری، بلکه با مهمانان عزیزی که در گفتگو با من، خود‌ و مرا و دغدغه‌ها و ایده‌هایشان را درباره فیلم‌ها و حواشی پیرامون آن‌ها مطرح و به چالش بکشند. سینما برای من همه سینماست. من در این پادکست‌ها مخالف هیچ جریان سینمایی نیستم. دوست دارم با همدیگر هم درباره هالیوود قدیم و جدید حرف بزنیم هم درباره فیلم فارسی هم درباره سینمای ژاپن هم آرژانتین و هم موج نو و هم مکتب مدرسه برلین و هر آنچه هرکدام از ما را به دلیلی سر ذوق می‌آورد. اینجا قرار نیست کسی تحقیر شود به‌خاطر سلیقه‌اش و سینمایی که دوست دارد و ندارد. جایگاه اسپیلبرگ و اسکورسیزی برای من همان‌قدر بالاست که گدار و بلا‌تار. دوست دارم همان‌قدر درباره وجوه عبوس سینمای برگمان و آنتونیونی با شما حرف بزنم که درباره جهان سرخوش برادران مارکس و جری لوئیس. دلم می‌خواهد همان‌طور فلینی را ستایش کنم که فینچر را، البته اگر خودشان و آثارشان اجازه بدهند.

 آدرس‌های پادکست ابدیت و یک روز

پادکست میدنایت کست

میدنایت کست در توضیحات خودش را این‌طور معرفی می‌کند: «پادکست فارسی میدنایت کست با نگاهی نسبتا عمیق و روایی به سینما، رسانه و تلویزیون گاهی منتشر می‌شود.»

این پادکست تاکنون ۱۵ اپیزود منتشر کرده است. سازنده پادکست طبق گفته خودش علاقه‌مند جدی سینما و تئاتر است و ساخت  پادکست را  از سال ۹۶ آغاز کرده اما بین اپیزود سوم و چهارم پادکست وقفه‌ طولانی ایجاد شده است. در آغاز پادکست فقط در ساوندکلاد منتشر می‌شده اما از اپیزود چهارم به بعد که ساخت پادکست برای سازنده‎‌اش جدی‌تر شده میدنایت در پادگیرهای متداول منتشر شد ه است و کار با تداوم بیشتری ادامه پیدا کرده است. تنها نخ ارتباطی اپیزودها به هم سینما است و نمی‌توان تعریف ثابتی از محتوای آن داد.  میدنایت گاهی به یک مقاله جامعه‌شناسانه در مورد یک سریال پرطرفدار مانند فرندز می‌پردازد و گاهی زیروبم زندگی و کارنامه فیلم‌سازی مثل پولانسکی  یا اسکورسیزی را هدف می‌گیرد. گاهی از سینما اصغر فرهادی حرف می‌زند و گاهی از چرایی تنفر گیگ‌ها از سریال بیگ بنگ می‌گوید.

آدرس‌های پادکست میدنایت کست

پادکست پاپریکا

این پادکست، گفتگو محور است از این لحاظ می‌توان آن را با ابدیت و یک روز مقایسه کرد. «طاها حسین‌نژاد» سازنده پادکست در هر اپیزود با یکی از هنرمندان ایرانی درباره حرفه‌شان صحبت می‌کند. اغلب این هنرمندان مرتبط با سینما هستند. طاها حسین‌نژاد انگیزه ساخت پادکستش را این‌طور توضیح می‌دهد: «من پادکست گوش دادن را با پادکست WTF with Marc Maron شروع کردم. در سرچ‌هایی که  در مورد کارگردان موردعلاقه‌ام «پل توماس اندرسون» داشتم، به مصاحبه صوتی برخوردم با کسی به اسم «مارک مرون». از اندرسون بعید بود. معمولا زیاد آفتابی نمی‌شد و تا قبل از آن گفتگو چیز زیادی از زندگی‌اش نمی‌دانستم. چیزی که برایم جالب بود رابطه بین زندگی اندرسون، کودکی‌اش، پدر و مادرش و خانه‌ای که در آن بزرگ شده با فیلم‌هایی است که بعدا ساخته بود. آنقدر آن گفت‌وگو برایم جذاب بود که بارها گوش‌ش دادم و هنوز هم سراغ آن اپیزود می‌روم. به‌عنوان کسی که هدفش فیلم‌سازی  یا بهتراست کلی بگویم، داستان‌گویی است، همیشه از این رنج می‌بردم که چرا هیچ محتوای حرفه‌ای در ایران نیست که بتوان از طریق آن با کار هنرمندان باتجربه سینمای ایران آشنا شد. البته اگر بخواهی مخاطب میلیونی داشته باشی، نمی‌توانی یک ساعت در تلویزیون درباره لنز و دکوپاژ و استانیسلاوسکی حرف بزنی. اینجاست که پادکست خودش را قوی نشان می‌دهد. یک  گفت‌وگوی دوساعته، سه‌ساعته، چهارساعته… با یک فیلم‌ساز فقط می‌تواند در پادکست به‌درستی ارائه و شنیده شود. این‌گونه شد  که پادکست پاپریکا را شروع کردم. به‌عنوان کسی که خودش دوست دارد فیلم‌سازی یاد بگیرد. پس در این پادکست با آدم‌های باتجربه صحبت می‌کنم  ضبط می‌کنم و پخش می‌کنم تا بقیه هم بتوانند استفاده کنند.»

پادکست پاپریکا را از اینجاها گوش کنید. 

 پادکست سانسور

سلمان خورشیدی سازنده پادکست در اپیزود صفر پادکست توضیحات جالبی درباره پادکستش می دهد که بسیار جامع و کامل است او درباره سانسور اینطور می‌گوید: « رادیو سانسور قصد دارد تا در هر قسمت، ماجرای‌های ناگفته تولید و حواشی اکران فیلم‌های تاثیر گذار سینمای ایران را برای شما بازگو کند. ما درباره فیلم‌ها زیاد گفتیم و شنیدیم اما برای خود من بسیار جذاب است که درباره روند تولید فیلم‌ها و حواشی‌شان صحبت کنم اما این صحبت‌ها چه ارزشی دارد؟ به زعم من ما این اطلاعات کمک می‌کند تصویر عمیق‌تری از فیلم داشته باشیم و بیشتر به فیلم نزدیک شویم از آن گذشته گمان می‌کنم پشت این فیلم‌های تاثیرگذار سینما و الخصوص سینمای ایران آدم‌های زیادی هستند که تمام عشق و علاقه و وجودشان را خرج فیلم کرده‌اند، برای اینکه جایی در تیتراژ فیلم داشته باشند. برای شخص من این تلاش ارزشمند است چرا که می‌توانم با تکیه بر آن رویاهای خودم را باور کنم. »

 آدرس‌های پادکست سانسور

پادکست باشگاه مشت‌زنی

در توضیحات این پادکست نوشته شده «باشگاه مشت‌زنی، جایی که معجزه آغاز می‌شود». این دیالوگ هیچ اطلاعاتی درباره پادکست نمی‌دهد اما در اپیزود صفر پادکست سازنده علت و انگیزه پادکست را تشریح کرده است: «ما سه دوستیم که فیلم و سینما یک‌رشته نامرئی میان ما ایجاد کرده است».

یکی از این سه نفر این‌طور ادامه می‌دهد: «دو سال پیش پروژه‌ای را استارت زدیم  پروژه شسته‌رفته و تروتمیزی بود و خیلی حسرت خوردم برای تعطیل شدنش. برای همین ایده پادکست پررنگ شد. به حسام پیغام دادم و گفتم پایه ساخت پادکست هستی قبول کرد. بین موسیقی و سینما، سینما را انتخاب کردیم. حسام پیشنهاد داد موضوع را با خشایار هم مطرح کنیم بنابراین خشایار هم به جمع ما اضافه شد. در بین اسم‌های پیشنهادی برای پادکست در نهایت باشگاه مشت‌زنی را انتخاب کردیم. اول اینکه باشگاه مشت‌زنی اسم فیلم فینچر است. دومیم دلیل این بود که وقتی حسام و خشایار درباره سینما حرف می‌زنند گاهی کارشان به مشت‌زنی می‌رسد البته مشت‌زنی کلامی. این شد که باشگاه مشت‌زنی شکل گرفت.»

تمام قسمت‌های پادکست با دیالوگ معروف صابر ابر در فیلم اینجا بدون من آغاز می‌شود که در ستایش سینما است. بعد از موسیقی سه دوست در مورد یک موضوع سینمایی یا بهتر بگویم درباره یک یا دو سینماگر گفتگو می‌کنند. آنچه واضح و آشکار است، شنونده هرچند می‌تواند با این گفته‌ها موافق و یا مخالف باشد اما در خلال این بحث‌ها می‌تواند اطلاعات خوبی درباره سینما به دست آورد. موضوع بحث سازندگان این پادکست تاکنون سینمای ایران بوده. سازندگان به گفته خودشان تحصیلات آکادمیک ندارند اما گاهی در صحبت‌هایشان فکت‌هایی از منتقدان دیگر و یا کتاب‌های منتشر شده در سینمای ایران می‌آورند.

پادکست باشگاه مشت‌‌زنی را از اینجاها گوش کنید.

پادکست سینما سلف

پادکست سینما سلف این‌طور آغاز می‌شود: «من سعید مرادی هستم این پادکست سینما سلف هست جایی که قرارِ است درباره سینما فیلم و نمایش صحبت کنیم. با من همراه باشید.» بعد ازاین دیالوگ صداهایی از فیلم‌هایی مثل لبافسکی بزرگ و راننده تاکسی را می‌شنویم و سپس نقد و بررسی «سعید مرادی» و همراهش «مصطفی تابان» را درباره فیلمی که برای اپیزود در نظر گرفته شده می‌شنویم. سازندگان این پادکست اغلب سراغ فیلم‌های پیچیده، سخت‌فهم و تاویل‌پذیری چون شاتر آیلند، مالهالند درایو و … می‌روند. سینما سلف پادکست به‌دردبخوری است و سازندگان پادکست اطلاعات بسیار جامعی در مورد فیلم‌های انتخابی‌اش به مخاطب می‌دهند. بسیاری از فیلم‌هایی که سینما سلف به آنها می‌پردازد فیلم‌هایی هستند که به خودی خود تماشایی هستند اما درک درست آنها راحت نیست و لازم است یادداشت‌های زیادی درباره نشانه‌های موجود در فیلم بخواینم تا فیلم را درک کنیم سینما سلف این کار را برای مخاطب جدی سینما آسان کرده است.

آدرس‌های پادکست سینما سلف

 پادکست گوش فیلم

این پادکست با پادکست‌هایی که تاکنون معرفی کردیم متفاوت است. پادکست گفتگو و تحلیل سینما نیست بلکه به قول خودش «روایتی تازه از سینما است». در گوش فیلم شما می‌توانید از طریق صدای فیلم، بار دیگر داستان فیلم را بشنوید. سازندگان پادکست با تدوین دوباره دیالوگ‌ها و موسیقی فیلم یک روایت صوتی از داستان فیلم به شما می‌دهند. چیزی شبیه نمایش رادیویی. این پادکست بیشتر برای شیفتگان قصه و داستان مناسب است و مسلما جای تماشای فیلم را نمی‌گیرد اما کاری که سازندگان گوش فیلم انجام می‌دهند جالب و متفاوت است و از طرف دیگر گوش کردن به پادکست گوش فیلم می‌تواند مروری باشد بر فیلم‌هایی که دوست داریم و می‌خواهیم آنها را طور دیگری بشنویم. این پادکست گزینه مناسبی برای نابینایان علاقه‌مند به سینما است که می‌خواهند فیلم را با تکیه بر تخیلشان تماشا کنند.

 پادکست گوش فیلم را از اینجاها گوش کنید.