شوالیه‌های سفید در دنیای تاریک

اغلب ما هم که سعی کرده‌ایم همیشه پیرو قانون باشیم و نقش شخصیت خوب داستان را بازی کنیم گاهی در خلوت ایده‌های جنایی را با لبخند برای خود مرور کرده‌ایم؛ ایده‌هایی مثل دزدی از بانک یا موزه، آدم‌ربایی، قاچاق یا خیلی چیزهای دیگر، برای رسیدن به پول بیشتر و بیشتر.

اکثرمان می‌دانیم اینترنت چیست و اصول اولیه‌ی کار با آن را بلدیم، در عین حال کنترل بیش از حد دولت‌ها در آن، تمایل برای مخفی و ناشناس بودن و استفاده از روش‌های رمزنگاری را روزبه‌روز بیشتر کرده است.

الکس وینتر (Alex Winter) این دو موضوع را با هم تلفیق کرده و ما را با خودش به دنیای وب تاریک می‌برد. مستند او می‌خواهد نشان بدهد که چقدر اطلاعات اکثر ما در مورد این لایه‌ی زیرین و مخفی وب ناکافی است. جایی از وب که بازارهایی نظیر «جاده‌ی ابریشم» (Silk Road) در آن حضور دارند. طبیعتاً خیلی مهم است که این بستر وب با چه عنوانی شناخته می‌شود، مثلاً اینکه بستر آمازون هروئین باشد یا محلی برای فعالیت‌های قانونی روزنامه‌نگارانی که جانشان در خطر است. اگر بازار غیرقابل ردگیری در وب تاریک با پول غیرقابل رهگیری، چیزی که به Bitcoin معروف است، همراه شود در نهایت داستانی شبیه به داستان قهرمان جاده‌ی ابریشم، راس اولبریکت (Ross Ulbricht)، اتفاق می‌افتد.

باور عمومی بر این است که همگان باید به اینترنت آزاد و امن و نامحدود دسترسی داشته باشند، در عین حال به نظر می‌رسد که این باوری ساده‌لوحانه است. در حقیقت این احساس عدم امنیت و نداشتن حریم خصوصی در سطح وب و این ایده که فضای امن‌تری در اختیار کاربر قرار می‌گیرد، باعث به‌وجودآمدن وب تاریک شده است. (حداقل تا زمان برخورد سفت و سخت پلیس فدرال امریکا با پرونده‌ی جاده‌ی ابریشم).

این مستند که با صدای کیانو ریوز همراه است (البته نقش کوتاهی دارد و به نظر می‌رسد خضورش بیشتر جنبه‌ی تبلیغاتی داشته باشد) تا حدودی بلاتکلیف و گیج‌کننده است. مشخص نیست که تمرکز مستند بر روی دنیای وب تاریک است یا بررسی روند دستگیری راس اولبریکت، یا پرداختن به روند دادرسی پرونده جاده‌ی ابریشم و مشخص‌کردن DPR حقیقی.

مستندها در مورد جرایم سایبری اغلب سوگیری دارند. در مستند «Deep Web» هم الکس وینتر جهت‌گیری خاص خودش را دارد. بنا به این مستند، راس اولبریکت با بهره‌گیری از فضای وب تاریک یک سرویس معتبر و قابل اعتمادی پدیدآورده که هیچ یک از ارزش‌های اجتماعی را از بین نمی‌برد و حتی سعی در تقویت برخی از این ارزش‌ها دارد.

بخش قابل توجهی از مستند مربوط به اندی گرینبرگ (Andy Greenberg) خبرنگار مجله wired است. اندی همان خبرنگاری است که توانست با مطرح کردن بازارهای رقیبی چون آتلانتیس، DPR را مجاب به مصاحبه کند. اندی باور داردکه راس در مورد فلسفه‌ی لیبرتارین واقعا صادق بوده و می‌گفته که بازار آزاد مواد باعث کم شدن خشونت‌های مرتبط با قاچاق مواد مخدر می‌شود. وینتر سعی می‌کند با مصاحبه کردن با مأمورهای قانون مرتبط با پرونده نگاه جانب‌دارانه‌ی مستند به پرونده‌ی جاده‌ی ابریشم را تا حدی تعدیل کند. در مستند تصویرهای ضبط‌شده و بعضاً نادری از مصاحبه با وکیل راس، خانواده‌اش و برخی از دوستان صمیمی راس هم پخش می‌شود. تنها کسی که جای خالی‌اش حس می شود خود راس اولبریکت است.

نکته‌ی قابل تأمل در این مستند فرایند دادرسی پرونده است و نحوه‌ی تعامل قاضی پرونده با دادستان، که البته این می‌تواند ارتباط مستقیمی با ضعف نسبی مستند در یک مورد داشته باشد و آن هم نگاه مثبت به شخصیت راس اولبریکت است. اما حتی این ضعف هم نمی‌تواند باعث شود که از سؤال‌های کلیدی و بی‌پاسخ مستند چشم‌پوشی کنیم. مهم‌ترین سؤال این‌که هیچ‌وقت مشخص نشد در نهایت سرورهای «جاده‌ی ابریشم» چگونه لو رفتند و به احتمال زیاد پلیس فدرال با نقض قانون و هک کردن سایت بوده که توانسته به سرورهای اصلی دسترسی پیدا کند. و این دقیقاً همان نقطه‌ی شروع بازی موش و گربه‌ی ما است که احتمالاً تا ابد ادامه دارد.

نویسنده: نوید