پادکست را کجا منتشر کنیم؟

من علی بندری هستم از پادکست‌های چنل‌بی و بی‌پلاس و این یک راهنمای مقدماتی است برای کسی که می‌خواهد پادکست بسازد و نمی‌داند کجا و چطور باید پادکستش را منتشر کند. پیدا کردن جواب این سوال یکی از چیزهایی بود که شروع پادکست‌سازی من را چند سال عقب انداخت. امیدوارم خواندن این پست کمک کند این اتفاق برای شما نیفتد.
من یک سال در نوشتن این پست تعلل کردم و طبق معمول این تعلل نه باعث شد اطلاعات بیشتری جمع کنم نه کیفیت نوشته را بهتر کرد. تنها کاری که کرد این بود که مجبور شدم همین حرفها را جدا جدا برای چند نفر تکرار کنم و آخرش هم مطمئن نباشم همه چیزهایی را که می‌خواستم گفته‌ام. برای همین تصمیم گرفتم همینهایی را که الان در ذهن دارم بنویسم و هر وقت بیشتر یاد گرفتم تکمیلش کنم.

قبل از خواندن بقیه‌ی این پست لطفاً‌ توجه کنید که من تخصصی درباره‌ی این چیزهایی که اینجا ازشان می‌نویسم ندارم. در واقع همه‌ی چیزهایی را که من درباره‌ی ساختن و انتشار پادکست بلدم می‌شود با چند ساعت گشتن در اینترنت یادگرفت. برای همین لطفاً به این پست نه به عنوان یک متن تخصصی یا بررسی کارشناسانه، بلکه به چشم یک راهنمای خیلی مقدماتی نگاه کنین. امیدوارم به زودی آدمهای واردتر تجربه‌هایشان را بنویسند که تکلیف نوشتن این جور راهنماهای مقدماتی از روی دوش من و امثال من برداشته شود.

همین اول راه حواستان را به یک چیز دیگر هم جمع کنم؟ پادکست رسانه‌ی چندان به‌روزی نیست. تکنولوژی پشت تولید و توزیع پادکست قدیمی است. روش شنیدنش هم چند سالی هست که تغییر نکرده. همین باعث شده که Entry Barrier وجود داشته باشد. یعنی وارد پادکست شدن برای همه‌ی آدمها راحت نیست. چه به عنوان شنونده و چه به عنوان سازنده. خیلی از شنونده‌ها فکر می‌کنند که من و شمای پادکست‌ساز آدمهای فنی ای هم هستیم و مدام مشکلاتشان را در اپهای مختلف به شما گزارش می‌کنند. صبور باشید و سعی کنین اگر مثل من به موضوع احاطه ندارید جواب‌هایی که ممکن است مخاطب را گیج‌تر کند تحویلش ندهید. اگر وقت و حوصله‌ی جواب دادن دارید مثل یک پشتیبانی خوب و حرفهای عمل کنید و از شنونده بخواهید یک بار پادکست را Unsubscribe و دوباره Subscribe کند. باور کنید یا نه در خیلی از موارد همین مساله را حل می‌کند. برای آن بیست درصد باقیمانده هم پیشنهاد کنید با پشتیبانی اپلیکیشنشان تماس بگیرند یا از اپ دیگری استفاده کنند. برویم سراغ میزبانی پادکست.

میزبانی رایگان پادکست

اگر اول راه هستید احتمالا دنبال گزینه های مجانی می‌گردید. چنین سرویس هایی وجود دارند ولی طبیعتاً کامل نیستند و هر کدام اشکالاتی دارند. اما این دلیلی برای انتخاب نکردنشان نیست. اگر شرایط ضروری یک میزبان حرفه ای پادکست را داشته باشند چرا که نه. در این مرحله که شما هستید، یعنی در اول اول راه، هر راه حلی که دردسر و هزینه کمتری داشته باشد برایتان بهتر است. چون قرار است شما با هشتاد درصد وقت و توانتان به تولید محتوا و بیست درصدش به کارهای حاشیه ای بپردازید. پایین‌تر یکی دو نمونه‌ی نسبتاً رایگان و کاملاً رایگان را هم معرفی می‌کنیم. اما لطفاً کمی صبور باشید، مستقیم نروید سراغ آن قسمت‌ها تا من چند کلمه درباره‌ی میزبانی پادکست منبر بروم.

چرا نباید پادکست را در دراپ باکس، گوگل‌ درایو یا Archive.org اپلود کنیم؟

الگوی مصرف پادکست با انواع دیگر محتوا کمی فرق می‌کند. بیشتر شنونده ها پادکست را در همان دو روز اول انتشار و درصد بالایی در همان چند ساعت اول بعد از انتشار دانلود می‌کنند و بعدش تعداد دانلود شما به شدت افت می‌کند تا وقتی که اپیزود بعدی را منتشر کنید. برای اینکه این روند را خوب ببینید عکسی را که من از آمار روزانه‌ی دانلود چنل‌بی گرفته‌ام نگاه کنید. قله‌ها روزهای انتشار پادکست هستند.

به این فکر نکنید که الان شنونده زیادی ندارید. من فکر می‌کنم خیلی مهم است که اولین مخاطبان شما متوجه بشوند که با کسی طرف هستند که هر چند حرفه‌ای نیست ولی کارش را جدی می‌گیرد و اینطوری به مخاطبش احترام می‌گذارد و کاری می‌کند که تحربه‌ی پادکست شنیدنشان بی‌دردسر باشد.

نتیجه‌ی این مقدمه‌ی کوتاه این است که پادکستتان را روی سایت خودتان یا دراپ باکس و گوگل درایو و اینجاها میزبانی نکنید. ممکن است در کوتاه مدت جواب بدهد ولی در درازمدت معمولاً گزینه‌ی مطمئنی نیست. سراغ archive.org هم نروید. چون اولاً برای این کار ساخته نشده و از آن مهم تر اینکه این سرویس غیرانتفاعی درست شده که اینترنت را برای ما آرشیو کند. به کتابخانه‌ها و سرویسهای این‌چنینی باید کمک کنیم چون با دونیشنهای امثال ما کار می‌کنند. نه اینکه سوارشان بشویم و از امکانات و پهنای باندشان استفاده کنیم.

شرط اساسی یک میزبان پادکست

مهمترین شرطی که یک میزبان حرفه ای پادکست باید داشته باشد این است که برای پادکست شما یک ادرس فید مستقل درست کند. من درباره اهمیت استفاده از اپلیکیشنهای پادکست اینجا نوشته‌ام و در چند اپیزود چنل‌بی هم اشاره هایی کرده‌ام. از نظر فنی چیزی که نشود روی اپهای پادکست شنیدش اسمش پادکست نیست. اپهای پادکست یا همان پادگیرها هم بدون استثناء با فید کار می‌کنند. برای همین داشتن آدرس فید مستقل برای پادکست شما یک ضرورت است. لازمتر و مهمتر از میکروفون حرفه‌ای و پوستر مجزا برای هر اپیزود و اکانت اینستاگرام و کانال تلگرام.

چطور پادکست را به اپلیکیشنهای پادکچر معرفی کنم؟ آیتیونز این وسط چه کاره است؟

همه پادکستها در مسیرشان از دهان سازنده تا گوش شنونده یک بار از ایتیونز رد می‌شوند. دلیلش را باید در تاریخچه پادکست و مکانیزم توزیعش پیدا کنید و موضوع این پست نیست. چیزی که من اینجا توضیح می‌دهم این است که شما برای توزیع پادکستت چه کار باید بکنید.
برای اینکه یک ابهام شایع را درباره نقش ایتیونز در میزبانی پادکست رفع کنم این نمودار ساده را کشیدم.

فرایند این طور است که شما یک میزبان انتخاب می کنید. مثلا یکی از همینهایی که من پایین‌تر در همین پست معرفی کرده‌ام، و اولین اپیزود پادکستتان را روی سرور این میزبان منتشر می‌کنید. این میزبان به شما یک ادرس فید منحصر به‌ فرد می‌دهد. شما آدرس فید را می‌فرستید برای ایتیونز که بررسی و تایید کنند، کاری که معمولا یکی دو روز طول می‌کشد و بعد از اینکه تأیید شد پادکست شما را می‌شود روی هر اپلیکیشن پادگیری شنید.
فقط یادتان باشد برای اینکه بتوانید پادکستتان را برای ایتیونز بفرستید باید یک پوستر یا Cover Art داشته باشید و حداقل یک اپیزود هم ضبط کرده باشید. شرایط لازم برای ارسال پادکست به ایتیونز را اینجا ببینید.

معرفی کوتاه چند سایت میزبانی پادکست (از جمله رایگان‌ها)

بعضی از میزبانهای حرفه ای پادکست برای تازه کارها برنامه‌های رایگان دارند. اگر می‌خواهید اول کار پولی خرج نکنید می‌توانید با یکی از اینها شروع کنید. اگر بعد از چند اپیزود هنوز شور و شوقتان ادامه داشت و خواستید جدی تر ادامه بدهید می توانید یا بروید سراغ سرویس های دیگر یا روی همان سرویس برنامه‌تان را ارتقاء بدهید. تقریبا همه سایتهای میزبانی پادکست خدمات انتقال پادکست ارا‌ئه می‌کنند. اگر هم نکنند منتقل کردن چند اپیزود به یک میزبان جدید کار وقتگیر و سختی نیست. نگران سابسکرایبرها هم نباشید. از دست نمی روند.
چیز مهم دیگری که شمای پادکست‌ساز حتماً از میزبانتان می‌خواهید آمار شنونده‌هاست. آمار دقیق و قابل اعتماد و با جزئیات چیزی است که شما لازم دارید که بتوانید برای پادکستتان برنامه بریزید مخاطبتان را زیاد کنید و نهایتا اسپانسر بگیرید.

برای مقایسه میزبانهای پادکست معیارهای دقیق تر و پیشرفته تری هم هست. از جمله درباره امکانات پولسازی از پادکست و آگهی های دینامیک و پلاگین‌های وردپرس یا اینکه آیا این سایتی که انتخاب می کنید متادیتای فایل شما را تغییر می دهد یا نه. اما این پست برای کسانی نوشته شده که اول راه هستند و برای همین فقط به مقدماتی‌ترین پرسش‌ها جواب می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید اینجا یا اینجا را ببینید.

Anchor

انکر از بقیه‌ی میزبانهای معرفی شده در این پست تازه‌تر است، در واقع در نسخه‌ی اول این پست اصلاً چیزی درباره‌اش نگفته‌بودیم. اما در طول سال ۲۰۱۸ میلادی اینقدر موفق عمل کرده به قول یکی از بنیان‌گذارانش امروز در پایان سال نصف پادکست‌های تازه روی این بستر ساخته می‌شوند. امیدوارم کسانی که روی این بستر پادکست فارسی می‌سازند و تعدادشان هم رو به افزایش است کمک کنند و این راهنما را کامل‌ کنند. تا جایی که من می‌دانم دو مزیت اصلی انکر در حال حاضر یکی مجانی بودن است و دیگری اینکه تمرکز اصلی‌اش روی موبایل است. در‌ آخرین روزهای سال ۲۰۱۸ بلاگ انکر این پست را منتشر کرد و سعی کرد درباره‌ی نگاه تازه‌شان به پادکست‌سازی توضیح بدهد. اما همچنان نتوانسته دل قدیمی‌ترهای دنیای پادکست را به دست بیاورد. حالا کم‌کم که برنامه‌هایشان برای درآمدزایی از پادکست که مشخص‌تر و شفاف‌تر شد بهتر می‌شود درباره‌ی سرویس وسوسه‌کننده‌شان تصمیم گرفت. اما در حال حاضر به نظر می‌رسد که در حال قبضه کردن بازار تازه‌واردها هستند.

————

مطلب بررسی سرویس میزبانی پادکست انکر (Anchor) را هم بخوانید.

————

Podbean

پادبین از سرویسهای معروف و خوشنام میزبانی پادکست است که در سالهای اخیر در ارایه امکانات جدید پیشرو بوده. پادبین هم پلن مجانی و البته محدود دارد و هم پلنهای متنوع پولی با امکانات و قیمتهای خیلی مختلف. ارزانترین برنامه‌ی پادبین الان ماهی ۱۴ دلار است که اگر برای یک سال پرداخت کنید می شود ماهی ۹ دلار. (عکس قدیمی است)

Blubrry

بلوبری و لیبسین از قدیمی های این کار هستند و هنوز هم سرویسشان خوب و به روز است. بلوبری را سالها پیش یکی دو نفر از پادکسترهای اولیه درست کرده‌اند و چون خودشان هنوز پادکست می‌سازند حواسشان به نیازهای روز هم هست و مرتب پیشرفت می‌کنند. من بیشتر از دو سال است که برای چنل‌بی از بلوبری استفاده می‌کنم و راضی هم هستم. بلوبری البته پلن مجانی ندارد و ارزانترین پلنش ماهی ۱۲ دلار برایتان هزینه خواهد داشت. اگر خواستید پادکستتان را روی بلوبری میزبانی کنید می‌توانید از کد تخفیف ChannelB استفاده کنید. اینطوری ماه اول برایتان مجانی حساب می‌شود.

Libsyn

لیبسین هم مثل بلوبری از اولین سالها سرویس میزبان پادکست بوده و امکانت جدیدش مثلاً در زمینه dynamic Ads به روزتر از بلوبری هم هست. ارزان ترین پلن لیبسین ماهی ۵ دلار است که البته روی این پلن شما فقط می توانید ماهی ۵۰ مگابایت اپلود کنید که برای یک پادکست هفتگی ناکافی است. من برای پادکست بی‌پلاس از لیبسین استفاده می‌کنم. آمار لیبسین به جامعیت بلوبری نیست ولی چیز زیادی هم کم ندارد. ضمن اینکه کار انتشار پادکست با لیبسین به نظر من خیلی راحت‌تر و تمیزتر انجام می‌شود. با کد تخفیف podcast411 می‌توانید یک ماه اول عضویت لیبسین را مجانی بگیرید. اگر پادکستتان همین الان میزبان دیگری دارد،‌ پیشنهاد من این است که از این کد استفاده کنید و یک ماه امکانات لیبسین را بسنجید و بعد تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید برای چنین امکاناتی هزینه کنید یا نه.

SoundCloud

ساندکلاد خیلی وقت نیست که وارد دنیای پادکست شده و هنوز تکلیف پادکسترها خیلی باهاش مشخص نیست. آماری که می‌دهد به تفصیل و دقت میزبانهای حرفه ای قدیمی‌تر نیست و چون به نسبت ارزان هم هست به نظر می‌رسد دنبال این است که طیف دیگری از مخاطب را به پادکست سازی علاقه‌مند کند. یک مزیت بزرگ ساندکلاد این است که همین الان کلی کاربر فارسی‌-شنو دارد که شما می‌توانید به پادکستتان جذبشان کنید. مزیت دیگرش این است که برنامه‌ی مجانی دارد. سرویس مجانی ساندکلاد البته محدودیت حجمی دارد و اگر بخواهید به صورت دایمی ازش استفاده کنید باید اپیزودهای قدیمی را پاک کنید که جا برای جدیدها باز شود که طبیعتاً کار عاقلانه ای نیست. (پادکست به مرور زمان مخاطب جمع می‌کند و بسیاری از مخاطب‌های جدید می‌روند و همه‌ی اپیزودهای قدیمی را گوش می‌کنند. برای همین هیچوقت اپیزودی را که به‌نظرتان قدیمی شده پاک نکنید)

عیب دیگر ساندکلاد این است که در زمان نوشتن این پست ساندکلاد هنوز در ایران نیمه فیلتر است. در کل به نظر من ساندکلاد حتی برای شروع هم گزینه خوبی نیست چون تقریباً از همان اول باید به فکر عوض کردنش باشید. مگر اینکه از همان اول به عنوان یک بستر ثانویه‌ برای انتشار پادکستتان رویش حساب کنید. کاری که من برای هر دو پادکست چنل‌بی و بی‌پلاس کردم. این کار برای هر پادکست سالی حدود ۱۰۰ یورو خرج اضافه می‌تراشد.

Buzzsprout

Buzzsprout هم چند سالی هست که به سرویس های میزبانی پادکست اضافه شده. من البته خودم تا حالا ازش استفاده نکرده‌ام. اما دیده‌ام که پیشنهادش می‌کنند و هم پلن مجانی دارد و هم پلنهای پولی.

اینطور که من بررسی کردم و فهمیدم آمارهایی که می دهد به قدرت و جامعیت بلوبری و لیبسین و پادبین نیست. ولی به نظر می رسد برنامه‌ی رایگانش برای شروع گزینه‌ی خوبی باشد.

 

Fireside

فایرساید جدیدتر از بقیه‌ی‌ گزینه‌هاست. سازنده های فایرساید هم خودشان پادکست سازند،

مثل آدمهای پشت بلوبری و لیبسین، و نیازهای کاربر را خیلی خوب بلدند. یک شبکه پادکست هم دارند به اسم ۵by5 و آقای Dan Benjamin
که آدم اصلی پشت ماجراست از کسانی است که زیاد درباره مکانیک پادکست سازی و جنبه های فنی کار حرف زده و محتوای صوتی و ویدیویی و متنی درست کرده. من تصمیم گرفتم برای پادکست جدیدم از سرویس فایرساید استفاده کنم. اگر چیز هیجان انگیز و جدیدی در موردش پیدا کردم همینجا می نویسم.

سرویس های ایرانی

من دو سرویس ایرانی می‌شناسم که پادکست میزبانی می‌کنند. ناملیک و شنوتو. هر دو اینها مجانی هستند. شنوتو تا جایی که می‌دانم برای ضبط و ادیت پادکست هم به سازنده‌ها کمک می‌کند. خیز خوشحال کننده‌ی ماههای اخیر این است که هر دو الان برای پادکست‌ها آدرس فید اختصاصی هم تولید می‌کنند. یعنی شما می‌توانید پادکستتان را روی یکی از این دو سایت منتشر کنید و شنونده‌ها می‌توانند روی همه‌ی اپهای پادگیر بشنوندشان. در زمینه آمار شنونده ها اما تا جایی که من می‌دانم گزارشی که ناملیک و شنوتو به پادکست‌ساز می‌دهند خیلی با اطلاعاتی که از میزبانهای حرفه ای می‌گیریم فاصله دارد.

هدف این پست این بود که به شما که دنبال میزبان مناسب برای پادکستت هستی چند راهنمایی اولیه بکند. اگر هنوز نمیتوانی تصمیم بگیری نگران نباش. خلاصه‌ی پیشنهاد من این است که یکی از چهار گزینه‌ی اول را انتخاب کنی و زیاد به جزئیاتش فکر نکنی. این چیزها را بعدا هم که جلوتر رفتید می‌شود به راحتی عوض کرد.

شفاف‌سازی: پادکست چنل‌بی در تابستان ۱۳۹۴ با همکاری ناملیک شروع شد و تا زمستان ۱۳۹۵ به کمک ناملیک تولید می‌شد.

به‌روز‌رسانی: این پست در دی ماه ۱۳۹۷ با لینک Affiliate بلوبری و اصلاحاتی درباره‌ی چند سرویس دیگر به‌روز رسانی شد. چون این سرویس‌ها شرایط و قیمت‌های برنامه‌ها را مرتب تغییر می‌دهند لطفاً بر اساس قیمت‌های گفته‌شده در این پست تصمیم نگیرید و حتماً خود سایت‌های منبع را چک کنید.